Đại tá PHẠM ĐÌNH CHIẾN, Bí thư Đảng ủy, Chính ủy Đoàn Kinh tế-Quốc phòng 338

Trên hành trình gần bảy thập niên xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, Đoàn Kinh tế-Quốc phòng (KTQP) 338 luôn là điểm tựa tin cậy của cấp ủy, chính quyền và nhân dân các dân tộc vùng biên cương Tổ quốc. Dù ở bất kỳ giai đoạn nào, từ chiến đấu bảo vệ chủ quyền, tham gia kiến thiết đất nước, đến phát triển kinh tế xã hội, xây dựng hệ thống chính trị cơ sở… cán bộ, chiến sĩ Đoàn KTQP 338 đều nêu cao bản lĩnh “Bộ đội Cụ Hồ”, giữ trọn lời thề với Đảng, với nhân dân, hun đúc truyền thống của đơn vị anh hùng; góp phần không nhỏ vào nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền, ổn định đời sống nhân dân và phát triển kinh tế xã hội vùng biên giới.

Thiếu tướng Dương Văn Quang, Ủy viên Ban Thường vụ Đảng ủy, Phó Chính ủy Quân khu tặng hoa chúc mừng Đại hội đại biểu Đảng bộ Đoàn 338 lần thứ XIV. Ảnh: TRUNG HIẾU

Dấu son đơn vị anh hùng

Ngày 11-12-1956, Bộ Quốc phòng ban hành Nghị định 70, thành lập Sư đoàn 338, với những đơn vị tiền thân là các trung đoàn Nam Bộ tập kết ra Bắc: 656, 658, 660, 666 và Tiểu đoàn 5 Đặc công, biên chế ban đầu gồm: Bộ Tư lệnh, 3 cơ quan Sư đoàn và các trung đoàn, tiểu đoàn trực thuộc. Tháng 3-1957, đơn vị chuyển về Xuân Mai-Hòa Bình và ngày 28-3-1957 làm lễ ra mắt Sư đoàn 338 - dấu mốc quan trọng mở đầu trang sử hào hùng của Đoàn. 

Ngay sau ngày thành lập, Sư đoàn nhanh chóng bước vào huấn luyện, rèn luyện, thực hiện nhiệm vụ là Sư đoàn cơ động của Bộ Quốc phòng, bảo vệ miền Bắc xã hội chủ nghĩa và sẵn sàng chiến đấu. Trong giai đoạn 1958-1960, đơn vị đồng thời vừa chiến đấu, vừa xây dựng kinh tế theo chủ trương của Tổng Quân ủy: tham gia mở các nông trường quốc doanh Xuân Mai, Ba Vì, Sông Bôi, 20/7, 23/9… Cán bộ, chiến sĩ khai hoang hàng nghìn héc-ta đất, trồng cây công nghiệp, chăn nuôi gia súc, giúp dân đắp đê chống lũ với hàng vạn ngày công. Ngày 19-10-1958, Sư đoàn vinh dự được Chủ tịch Hồ Chí Minh về thăm và căn dặn; lời Bác dạy, trở thành kim chỉ nam để đơn vị góp phần xây dựng hậu phương miền Bắc vững mạnh.

Từ năm 1961 đến 1975, trước yêu cầu của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Sư đoàn 338 tập trung huấn luyện, đào tạo tới 12 vạn cán bộ, chiến sĩ; tổ chức huấn luyện 2 trung đoàn tập trung, 160 tiểu đoàn, 32 đại đội; chi viện lực lượng cho các chiến trường miền Nam, Lào, Campuchia; đồng thời tham gia chiến đấu bảo vệ Thanh Hóa-Nghệ An. Trong suốt 20 năm trường kỳ kháng chiến, lớp lớp cán bộ, chiến sĩ Sư đoàn 338 luôn phát huy truyền thống “Nam Bộ - Thành đồng Tổ quốc”, vượt mọi gian khổ, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ.

Giai đoạn 1976-1978, khi đất nước bước vào thời kỳ kiến thiết sau ngày thống nhất, Sư đoàn lại tiếp tục nhận nhiệm vụ mới: tham gia xây dựng các công trình trọng điểm quốc gia như cầu Thăng Long, Trường Đại học Kỹ thuật Quân sự… đóng góp hàng trăm nghìn ngày công và vận chuyển hàng trăm nghìn mét khối đất đá.

Đầu năm 1979, khi biên giới phía Bắc bị xâm phạm, Sư đoàn 338 trở thành lực lượng chiến đấu chủ lực tại Lạng Sơn. Trong những ngày tháng hào hùng ấy, cán bộ, chiến sĩ Sư đoàn đã tổ chức 21 trận đánh lớn, tiêu diệt 8.000 tên địch, bảo vệ vững chắc mỏ than Na Dương và các khu vực trọng yếu của biên giới. Đồng thời, đơn vị tổ chức tốt nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu bảo vệ vững chắc tuyến biên giới phía Bắc tỉnh Lạng Sơn.

Với những thành tích vẻ vang đó, ngày 20-12-1979, Sư đoàn 338 vinh dự được trao tặng danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân.

Cán bộ, chỉ huy Đoàn 338 kiểm tra, bàn giao dự án trồng rừng cho hộ dân xã Khuất Xá, tỉnh Lạng Sơn. Ảnh: TH

Điểm sáng giữa đại ngàn

Từ năm 1999 đến nay, đơn vị được chuyển đổi nhiệm vụ, trở thành Đoàn KTQP 338 với trọng trách xây dựng Khu KTQP Mẫu Sơn (Lạng Sơn); hỗ trợ địa phương phát triển kinh tế xã hội; củng cố hệ thống chính trị cơ sở; xây dựng đường-trường-trạm; bảo vệ rừng phòng hộ; triển khai chương trình kết hợp quân dân y, hỗ trợ học sinh, đưa trí thức trẻ tình nguyện về cơ sở; xây dựng thành công “3 điểm sáng”: sáng về văn hóa tinh thần, về tình đoàn kết quân dân và tăng gia sản xuất trên địa bàn đóng quân. Đây là giai đoạn thể hiện đậm nét nhất sự gắn bó máu thịt quân dân và vai trò nòng cốt của Đoàn 338 trong phát triển vùng chiến lược của tỉnh Lạng Sơn.

Trong những năm gần đây, Đoàn KTQP 338 đã triển khai nhiều chương trình, dự án trọng điểm phục vụ phát triển kinh tế xã hội khu vực Mẫu Sơn, góp phần nâng cao đời sống đồng bào các dân tộc và củng cố hệ thống chính trị ở cơ sở. Đoàn phối hợp chặt chẽ với cấp ủy, chính quyền địa phương, nắm chắc tình hình, vận động nhân dân, tạo sự đồng thuận để triển khai hiệu quả dự án xây dựng Khu KTQP Mẫu Sơn với tổng vốn đầu tư 344,362 tỷ đồng, bao gồm hàng trăm công trình giao thông, thủy lợi, cấp nước sinh hoạt...

Song song đó, đơn vị thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2025 với tổng vốn đầu tư 25,6 tỷ đồng. Các nội dung thực hiện gồm: hỗ trợ các mô hình chăn nuôi, trồng trọt; bồi dưỡng kiến thức dân tộc; tuyên truyền vận động nhân dân gắn với nhiệm vụ QPAN. Riêng công tác bảo vệ rừng, Đoàn thực hiện trồng mới, chăm sóc, bảo vệ 1.081,9 ha, bàn giao 1.040, ha, đồng thời bảo vệ 731,6ha rừng phòng hộ.

Trong lĩnh vực an sinh xã hội, Đoàn thực hiện hiệu quả Dự án “Cán bộ, chiến sĩ Quân đội nâng bước em tới trường”. Riêng năm học 2023-2024, đơn vị đã nhận nuôi và hỗ trợ 20 em học sinh có hoàn cảnh khó khăn trên địa bàn. Thực hiện Dự án 174 của Bộ Quốc phòng về “Tăng cường trí thức trẻ tình nguyện”, từ năm 2010 đến nay, Đoàn đã tuyển dụng 140 đội viên trí thức trẻ đến công tác, tất cả đều hoàn thành tốt và xuất sắc nhiệm vụ.

Hiện nay, 12/12 tổ, đội công tác cơ sở của hai nông lâm trường luôn chủ động phối hợp với địa phương, thực hiện tốt công tác dân vận; tham gia củng cố tổ chức chính trị ở địa bàn, xây dựng cơ sở vững mạnh, góp phần giữ vững an ninh biên giới.

Không chỉ thực hiện các dự án, Đoàn KTQP 338 còn đi đầu trong các phong trào thi đua mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc như: “Đoàn 338 chung sức xây dựng nông thôn mới”, “Đoàn 338 chung tay vì người nghèo, không để ai bị bỏ lại phía sau”, gắn với phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”, “Đoàn 338 chung tay cùng cả nước xóa nhà tạm, nhà dột nát trong năm 2025”. Những phong trào ấy được cụ thể hóa bằng nhiều hành động thiết thực: huy động hàng nghìn lượt cán bộ, chiến sĩ hỗ trợ địa phương làm dân vận, tham gia xây dựng nông thôn mới. Năm 2025, Đoàn tham gia xóa nhà tạm, nhà dột nát cho 1 gia đình trên địa bàn với tổng trị giá 50 triệu đồng và hàng trăm ngày công lao động. Đơn vị tổ chức khám, chữa bệnh, cấp thuốc miễn phí (2 lần/năm) cho hơn 1.000 lượt người dân, với tổng kinh phí hơn 600 triệu đồng.

Trải qua bốn lần thay đổi nhiệm vụ, biên chế tổ chức và ba lần di chuyển vị trí đóng quân, trong điều kiện địa bàn rộng lớn, phức tạp, vùng sâu, vùng xa, cán bộ, chiến sĩ Đoàn 338 luôn kiên trì vượt khó, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao. Những đóng góp bền bỉ ấy đã góp phần quan trọng vào phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội địa phương; tăng cường thế trận quốc phòng toàn dân; củng cố lòng tin của nhân dân các dân tộc biên giới với Đảng, Nhà nước và Quân đội.

Bước vào kỷ nguyên mới, phát huy truyền thống 69 năm xây dựng và trưởng thành, Đoàn KTQP 338 xác định tiếp tục đoàn kết, đổi mới, sáng tạo, nêu cao trách nhiệm trước Đảng, trước nhân dân; xây dựng đơn vị VMTD “mẫu mực, tiêu biểu”; gắn phát triển kinh tế xã hội với củng cố QPAN; giữ vững từng tấc đất thiêng liêng nơi biên cương.

Dưới lá cờ vinh quang của Đảng, với bản lĩnh, trí tuệ và phẩm chất của “Bộ đội Cụ Hồ”, cán bộ, chiến sĩ Đoàn KTQP 338 hôm nay tiếp tục viết tiếp những trang sử vàng truyền thống, góp phần xây dựng Lạng Sơn giàu đẹp, văn minh, vững mạnh; củng cố thế trận quốc phòng toàn dân; giữ vững độc lập chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, xứng đáng với niềm tin yêu của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân các dân tộc vùng biên cương Tổ quốc.