Vượt qua muôn vàn khó khăn, thách thức, dưới sự lãnh đạo của Đảng, đất nước đã đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử; tạo ra nguồn lực quan trọng đưa đất nước phát triển giàu mạnh, phồn vinh. Thành tựu to lớn đó còn là niềm tin để toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta tiếp tục vững bước trên con đường đổi mới toàn diện, vì mục tiêu "Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh".

Bài 1: Nâng tầm lãnh đạo, tạo sức mạnh mới

Chặng đường 35 năm đổi mới, Đảng ta đặc biệt coi trọng và đẩy mạnh công tác xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, từ đó năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng ngày càng được nâng cao, đủ sức lãnh đạo đất nước phát triển nhanh, bền vững.

Coi trọng công tác tư tưởng, lý luận

Với tinh thần “nhìn thẳng vào sự thật, đánh giá đúng sự thật, nói rõ sự thật”, cùng với việc đánh giá những thành tích đã đạt được, Đại hội VI của Đảng đã kiểm điểm những mặt yếu kém, phân tích sâu sắc những sai lầm và khuyết điểm trong công tác xây dựng Đảng, vạch rõ nguyên nhân, nêu ra biện pháp khắc phục, xác định nhiệm vụ và mục tiêu nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng. Đại hội VI của Đảng nhận định: “Sự lãnh đạo của Đảng chưa ngang tầm những nhiệm vụ của giai đoạn mới... Những sai lầm và khuyết điểm trong lãnh đạo kinh tế, xã hội bắt nguồn từ những khuyết điểm trong hoạt động tư tưởng, tổ chức và công tác cán bộ của Đảng. Đây là nguyên nhân của mọi nguyên nhân”.

Thực tiễn trong nhiệm kỳ Đại hội V, Đảng ta đã nhận thấy, trước những biến động và thử thách của sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội (CNXH), hoạt động tư tưởng của Đảng đã bộc lộ sự lạc hậu về nhận thức lý luận và vận dụng các quy luật đang hoạt động trong thời kỳ quá độ... Đã có lúc, có nơi, một số đảng viên thụ động, bàng quan, bất lực trước sự lan tràn của những tin đồn nhảm, những dư luận ác ý... Cũng từ đó, Đại hội VI của Đảng xác định: Đảng phải trưởng thành về lãnh đạo chính trị, phát triển và cụ thể hóa đường lối, đề ra những giải pháp đúng đắn đối với những vấn đề mới của sự nghiệp xây dựng CNXH và bảo vệ Tổ quốc. Phải đổi mới, trước hết là đổi mới tư duy.

 Ảnh minh họa/tuyengiao.vn

Điều kiện đặt ra cho việc muốn đổi mới tư duy, Đảng ta phải nắm vững bản chất cách mạng và khoa học của Chủ nghĩa Mác-Lênin, kế thừa di sản quý báu về tư tưởng và lý luận cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh... tiếp thu những thành tựu lý luận, những kinh nghiệm mới phong phú của các đảng anh em, những kiến thức khoa học của thời đại. Phải đẩy mạnh công tác nghiên cứu lý luận, tổng kết có hệ thống sự nghiệp xây dựng CNXH và bảo vệ Tổ quốc. Đổi mới tư duy không có nghĩa là phủ nhận những thành tựu lý luận đã đạt được, phủ nhận những quy luật phổ biến của sự nghiệp xây dựng CNXH, phủ nhận đường lối đúng đắn đã được xác định; trái lại, chính là bổ sung và phát triển những thành tựu ấy. Điều quan trọng là phải coi trọng công tác lý luận nhằm cung cấp nội dung khoa học cho việc đổi mới tư duy.

Quá trình lãnh đạo cách mạng, lãnh đạo đất nước trong 35 năm đổi mới, công tác tư tưởng, lý luận luôn được Đảng ta coi trọng và tăng cường, qua đó góp phần tạo sự thống nhất trong Đảng, sự đồng thuận trong xã hội. Công tác tư­ tưởng, lý luận đã hướng vào việc bồi dưỡng phẩm chất, đạo đức cách mạng, nâng cao tinh thần yêu nước và yêu CNXH, tinh thần quốc tế vô sản và tinh thần quốc tế xã hội chủ nghĩa, khơi dậy ý chí cách mạng của quần chúng. Công tác tư tưởng luôn được đổi mới về nội dung và hình thức, tổ chức và phương pháp, con người và phương tiện, đạt kết quả tốt.

Đảng lãnh đạo, chỉ đạo đẩy mạnh tuyên truyền, học tập Chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; tuyên truyền, giáo dục chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống cho cán bộ, đảng viên phù hợp với từng đối tượng theo hướng cụ thể, thiết thực, hiệu quả và có nhiều đổi mới. Toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta kiên quyết đấu tranh, ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống; ngăn chặn, đẩy lùi những biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa". Tăng cường đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu, hoạt động "diễn biến hòa bình" của các thế lực thù địch; chủ động ngăn chặn, phản bác các thông tin, quan điểm xuyên tạc, sai trái, thù địch. Cùng với đó, việc đổi mới tư duy lý luận đã làm rõ cơ sở lý luận, thực tiễn, hoàn thiện hệ thống các quan điểm về CNXH và con đường đi lên CNXH ở Việt Nam, đẩy mạnh công tác tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận, cung cấp các luận cứ khoa học, lý luận cho việc hoạch định, phát triển đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước có bước phát triển, đáp ứng yêu cầu mới.

Các cấp bộ đảng từ Trung ương đến cơ sở thực hiện có nền nếp công tác bồi dưỡng lý luận, cập nhật kiến thức mới cho cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp; hệ thống chương trình đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị tiếp tục được đổi mới theo hướng nâng cao chất lượng, chú trọng tính hiệu quả và phù hợp với từng đối tượng. Công tác tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận được đẩy mạnh hơn. Coi trọng rèn luyện phẩm chất đạo đức cách mạng, chống chủ nghĩa cá nhân trong cán bộ, đảng viên. Việc thực hiện Chỉ thị số 03-CT/TW ngày 14-5-2011 của Bộ Chính trị về tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh; Chỉ thị số 05-CT/TW ngày 15-5-2016 của Bộ Chính trị về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh đã trở thành nhiệm vụ quan trọng, thường xuyên của mỗi tổ chức đảng và cán bộ, đảng viên; đã có nhiều cách làm mới, sáng tạo, đạt kết quả tích cực.

Công tác tư tưởng, lý luận thực sự là giải pháp quan trọng hàng đầu góp phần để toàn Đảng, toàn dân, toàn quân luôn kiên định Chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, vận dụng sáng tạo và phát triển phù hợp với thực tiễn Việt Nam; kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và CNXH; kiên định đường lối đổi mới. Bản lĩnh chính trị, trình độ trí tuệ, tính chiến đấu của toàn Đảng và của mỗi cán bộ, đảng viên, trước hết là cán bộ lãnh đạo, quản lý chủ chốt các cấp được nâng cao. Giữ vững bản chất giai cấp công nhân của Đảng, vai trò tiên phong, gương mẫu của cán bộ, đảng viên.

Chăm lo nhiệm vụ then chốt

Công tác cán bộ và xây dựng đội ngũ cán bộ (ĐNCB)-nhân tố quyết định sự thành công của sự nghiệp đổi mới đất nước. Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng đã nhấn mạnh: Xây dựng Đảng là nhiệm vụ then chốt thì công tác cán bộ là then chốt của nhiệm vụ then chốt. Theo các tài liệu của Đảng, trong nhiệm kỳ Đại hội V của Đảng, việc lựa chọn, bố trí cán bộ vào các cơ quan lãnh đạo và quản lý các cấp còn theo một số quan niệm cũ kỹ và tiêu chuẩn không đúng đắn, mang nặng tính hình thức, không xuất phát từ yêu cầu của nhiệm vụ chính trị và yêu cầu của công việc; cách làm lại thiếu quy hoạch, chưa chú ý lắng nghe ý kiến của quần chúng. Đảng ta đã thay đổi một phần và nâng cao năng lực ĐNCB, nhưng sự thay đổi còn chậm, chất lượng ĐNCB vẫn chưa đáp ứng những yêu cầu mới.

Đặc điểm tình hình trên là cơ sở để Đại hội VI của Đảng xác định: Đổi mới cán bộ lãnh đạo các cấp là mắt xích quan trọng nhất mà Đảng ta phải nắm chắc để thúc đẩy những cuộc cải cách có ý nghĩa cách mạng. Đổi mới ĐNCB có nghĩa là đánh giá, lựa chọn, bố trí lại, đi đôi với đào tạo, bồi dưỡng để có một ĐNCB có đủ những tiêu chuẩn về phẩm chất và năng lực lãnh đạo, quản lý, ngang tầm nhiệm vụ. Mọi cán bộ lãnh đạo đều có nhiệm vụ tham gia với tập thể lựa chọn, bồi dưỡng, đào tạo cán bộ kế tiếp. Chống tệ quan liêu, cửa quyền trong công tác lựa chọn, bố trí cán bộ. Dân chủ hóa công tác cán bộ bằng những quy định, quy chế rõ ràng.

Từ Đại hội VI của Đảng đến nay, Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư các khóa đã ban hành nhiều nghị quyết, chỉ thị, quy định, quy chế về công tác cán bộ và xây dựng ĐNCB, từng bước hoàn thiện chủ trương, quan điểm của Đảng về công tác cán bộ và xây dựng ĐNCB. Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa VIII đã ban hành Nghị quyết số 03-NQ/TW, ngày 18-6-1997, về “Chiến lược cán bộ thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước”; Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII ban hành Nghị quyết số 26-NQ/TW, ngày 19-5-2018, về “Tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ”...

Đảng đã thể chế hóa, cụ thể hóa các nguyên tắc về quan hệ giữa đường lối chính trị và đường lối cán bộ; quan hệ giữa tiêu chuẩn và cơ cấu; giữa đức và tài; giữa kế thừa và phát triển; giữa sự quản lý thống nhất của Đảng với phát huy đầy đủ trách nhiệm của các cơ quan trong hệ thống chính trị; giữa thẩm quyền, trách nhiệm cá nhân và tập thể; giữa phân cấp, phân quyền và kiểm tra, giám sát, kiểm soát để thực hiện thống nhất, đồng bộ trong Đảng và hệ thống chính trị. Đảng thống nhất lãnh đạo công tác cán bộ và quản lý ĐNCB, đi đôi với phát huy quyền và trách nhiệm của các tổ chức và người đứng đầu các tổ chức trong hệ thống chính trị về công tác cán bộ. Công tác quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, cập nhật kiến thức mới, nâng cao kỹ năng lãnh đạo, quản lý cho ĐNCB các cấp, gắn với tiêu chuẩn chức danh và quy hoạch cán bộ được quan tâm, chú trọng và đầu tư tương xứng. Công tác điều động, luân chuyển cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp được chú trọng và đổi mới, gắn với nhu cầu thực tiễn.

Tỷ lệ cán bộ lãnh đạo, cấp ủy là người dân tộc thiểu số, cán bộ nữ, cán bộ trẻ đáp ứng yêu cầu đề ra. Đảng chủ động đổi mới công tác bầu cử trong Đảng, phương thức tuyển chọn, bổ nhiệm cán bộ... để lựa chọn được những cán bộ có bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất đạo đức tốt, năng động, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm giữ các vị trí lãnh đạo, đặc biệt là người đứng đầu. Tập trung xây dựng ĐNCB, nhất là ĐNCB cấp chiến lược, đủ năng lực và phẩm chất, ngang tầm nhiệm vụ. Có cơ chế, chính sách phát hiện, thu hút, sử dụng nhân tài. Xử lý nghiêm những cán bộ, đảng viên phát ngôn, tuyên truyền, tán phát tài liệu trái Cương lĩnh, Điều lệ Đảng, nghị quyết, chỉ thị, quy định của Đảng, Hiến pháp và pháp luật của Nhà nước. Đấu tranh có hiệu quả với âm mưu, hoạt động "diễn biến hòa bình" của các thế lực thù địch. Kiên quyết đấu tranh, ngăn chặn những hiện tượng cục bộ, bè phái, lợi ích nhóm, gây mất đoàn kết trong Đảng; phòng, chống “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ có hiệu quả.

Nhờ kết hợp chặt chẽ giữa các khâu của công tác cán bộ, nên việc chuẩn bị nhân sự cấp ủy ở đại hội đảng và nhân sự bầu cử đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND các cấp nhiều nhiệm kỳ được tiến hành chặt chẽ, chất lượng ngày càng nâng cao. Đa số cán bộ lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị-xã hội ở các cấp có phẩm chất, năng lực và uy tín, nhất là cán bộ cấp chiến lược có tư duy đổi mới, có khả năng hoạch định đường lối, chính sách và lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức thực hiện. Hầu hết, cán bộ lãnh đạo lực lượng vũ trang được rèn luyện, thử thách qua thực tiễn, trung thành với Đảng, sẵn sàng hy sinh vì Tổ quốc. Nhiều cán bộ khoa học tâm huyết, say mê nghiên cứu, có nhiều đóng góp tích cực cho đất nước...

Cùng với đổi mới mạnh mẽ công tác cán bộ, 35 năm qua, công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật Đảng thường xuyên được tăng cường, có nhiều đổi mới, đạt kết quả quan trọng; chất lượng, hiệu lực, hiệu quả được nâng lên. Hoạt động kiểm tra, giám sát của cấp ủy, ủy ban kiểm tra các cấp được đẩy mạnh, đạt kết quả khá toàn diện, nhất là ở cấp Trung ương. Qua công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật, kỷ cương trong Đảng được siết chặt hơn, có tác dụng cảnh báo, cảnh tỉnh, răn đe, phòng ngừa sai phạm đối với tổ chức đảng và cán bộ, đảng viên. Công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng được lãnh đạo, chỉ đạo và thực hiện quyết liệt, toàn diện, đi vào chiều sâu, được cán bộ, đảng viên và nhân dân đồng tình, ủng hộ, đánh giá cao và quốc tế ghi nhận. Tham nhũng từng bước được kiềm chế, ngăn chặn. Vai trò lãnh đạo của Đảng đối với các tổ chức trong hệ thống chính trị tiếp tục được tăng cường.

Quá trình lãnh đạo công cuộc đổi mới, Đảng luôn luôn quán triệt quan điểm "dân là gốc", vì lợi ích của nhân dân, dựa vào nhân dân, phát huy vai trò làm chủ, tinh thần trách nhiệm, sức sáng tạo và mọi nguồn lực của nhân dân; phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc. Củng cố vững chắc niềm tin của nhân dân đối với Đảng, tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc và mối quan hệ máu thịt giữa Đảng với nhân dân; tập hợp, vận động nhân dân thực hiện tốt các chủ trương của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước; phát huy sức mạnh to lớn của nhân dân, tạo thành phong trào cách mạng rộng lớn xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

(còn nữa)