Giờ học Quốc phòng và an ninh của sinh viên Đại học Thái Nguyên. Ảnh: QUỐC  HẢ

Khoa Giáo viên, Trung tâm Giáo dục QPAN Đại học Thái Nguyên có 34 giảng viên, hằng năm thực hiện nhiệm vụ giảng dạy kiến thức QPAN cho 7.000 sinh viên đại học. Những năm qua, đội ngũ giảng viên tại trung tâm đã không ngừng đổi mới về phương pháp giáo dục đào tạo, chủ động nghiên cứu khoa học, coi trọng thực hành, lấy chất lượng làm chính. Nhiều đề tài, sáng kiến khoa học đã được đội ngũ giảng viên của trung tâm ứng dụng vào thực tiễn công tác giáo dục QPAN đạt hiệu quả thiết thực. Trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, phẩm chất chính trị, đạo đức lối sống của đội ngũ giảng viên không ngừng được nâng cao, bước đầu đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ chung của các trường đại học. Tuy nhiên, bên cạnh những cố gắng, nỗ lực và kết quả đạt được, chất lượng đội ngũ giảng viên của trung tâm còn bộc lộ những tồn tại, bất cập đó là: Một số giảng viên chưa nhận thức đầy đủ về vị trí, vai trò quan trọng của môn học Giáo dục QPAN cho học sinh, sinh viên, nên chưa phát huy hết tinh thần, trách nhiệm trong quá trình giảng dạy; hệ thống cơ sở vật chất, phương tiện giảng dạy được sử dụng nhiều năm chưa được nâng cấp, sửa chữa kịp thời; công tác bồi dưỡng, nâng cao trình độ cho đội ngũ giảng viên chưa thực sự chú trọng… Những hạn chế, bất cập trên đã ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng giảng dạy môn học Giáo dục QPAN của Trung tâm. Để nâng cao chất lượng giảng dạy QPAN đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ giáo dục, đào tạo trong giai đoạn mới, Trung tâm Giáo dục QPAN xác định những chủ trương, giải pháp cụ thể:

Một là, Đảng ủy, Ban giám đốc tăng cường hơn nữa sự lãnh đạo, chỉ đạo đối với việc nâng cao năng lực giảng dạy của đội ngũ giảng viên. Hằng năm, xác định nâng cao năng lực giảng dạy của giảng viên là nội dung trọng tâm trong phương hướng, nhiệm vụ xây dựng và phát triển Trung tâm. Để thực hiện được nội dung này, Đảng ủy, Ban giám đốc cần có quy hoạch xây dựng chất lượng đội ngũ giảng viên, quy hoạch nguồn giảng viên đảm bảo đủ năng lực thực hiện nhiệm vụ trong giai đoạn mới, xây dựng kế hoạch cho giảng viên tham gia học tập nâng cao trình độ chuyên môn về chính trị và quân sự nhằm tăng tỉ lệ giảng viên có trình độ sau đại học tham gia giảng dạy, bồi dưỡng nghiệp vụ sư phạm. Thực hiện cơ chế quản lý, chế độ chính sách phù hợp để nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên. Bên cạnh đó, thường xuyên giám sát, kiểm tra hoạt động giảng dạy của giảng viên trong Trung tâm.

Hai là, đội ngũ giảng viên tích cực đổi mới phương pháp dạy học, tăng cường ứng dụng các thành tựu khoa học công nghệ vào dạy học. Đổi mới phương pháp dạy học của người thầy bắt nguồn từ yêu cầu học tập của người học. Thực hiện tốt “phương pháp học tập tích cực”, người dạy là “người hướng dẫn” giúp người học thu được kết luận đúng thông qua sự chỉ dẫn, khuyến khích họ đạt được mục đích học tập. Thực tế giảng dạy tại Trung tâm cho thấy, giảng viên đã có nhiều thay đổi trong cách dạy theo hướng dạy học tích cực, song vẫn còn nặng về thuyết trình, khả năng sử dụng phương tiện dạy học còn chưa thuần thục, việc ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy còn nhiều hạn chế, chủ yếu là trình chiếu thay bảng viết, nên đã hạn chế phần nào tính tích cực của sinh viên. Bên cạnh đó, đội ngũ giảng viên luôn có sự biến động và được bổ sung từ các nguồn khác nhau qua mỗi năm, có giảng viên vừa ra trường, có giảng viên được điều động ở cơ quan Quân khu, đơn vị về… nên trình độ, năng lực không đồng đều, thậm chí có người chưa được đào tạo, bồi dưỡng về nghiệp vụ sư phạm, dẫn đến chất lượng giảng dạy chưa cao.

Ba là, xây dựng môi trường văn hóa sư phạm tích cực, lành mạnh, tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình nâng cao năng lực giảng dạy của giảng viên. Thực tiễn cho thấy, môi trường văn hoá sư phạm tốt sẽ thúc đẩy người dạy tự giác học tập, lĩnh hội kiến thức, rèn luyện kỹ năng, kỹ xảo sư phạm, hoàn thiện nhân cách, vươn tới những giá trị “chân - thiện - mỹ”, đáp ứng các nhiệm vụ giáo dục, đào tạo và nghiên cứu khoa học của trung tâm. Vì vậy, Trung tâm cần quan tâm xây dựng môi trường văn hóa sư phạm lành mạnh; trong đó, tập trung vào xây dựng các quan hệ văn hóa sư phạm, đặc biệt  là quan hệ thầy - trò, quan hệ giữa cán bộ quản lý, cán bộ khung với sinh viên. Những quan hệ đó phải được xây dựng trên nền tảng pháp luật của Nhà nước, điều lệnh, điều lệ của Quân đội, Quy chế giáo dục - đào tạo… song cần có sự linh hoạt, tạo lập bầu không khí dân chủ, đoàn kết, kỷ luật và sáng tạo. 

Bốn là, đội ngũ giảng viên phát huy tính chủ động, tích cực, tự giác trong quá trình tự học, tự rèn nhằm nâng cao năng lực giảng dạy của bản thân. Quá trình giáo dục, đào tạo chỉ đạt hiệu quả khi chuyển hóa thành quá trình tự đào tạo. Do vậy, để nâng cao năng lực giảng dạy, một trong những yêu cầu quan trọng là mỗi giảng viên phải xây dựng kế hoạch tự đào tạo, bồi dưỡng, rèn luyện cho bản thân mình. Đây là một công việc khó khăn và dễ bị ngoại cảnh tác động. Do đó, ngoài việc xác định mục đích, động cơ đúng đắn, người giảng viên cần phải có nghị lực, quyết tâm cao, có ý chí vượt qua mọi khó khăn trở ngại để tự đào tạo, tự bồi dưỡng, rèn luyện phấn đấu để trở thành người giảng viên có đủ năng lực, trình độ đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Mặt khác, tổ chức đảng, cán bộ chỉ huy, khoa, cần tạo môi trường, điều kiện thuận lợi, thường xuyên kiểm tra, giúp đỡ, tạo sự hứng khởi, khích lệ giảng viên trong quá trình học tập, rèn luyện.

Năm là, phát huy sức mạnh tổng hợp để nâng cao năng lực giảng dạy cho đội ngũ giảng viên. Trung tâm Giáo dục QPAN nói riêng, Đại học Thái Nguyên nói chung cần tăng cường phối hợp với Quân khu để chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ giáo dục QPAN cho sinh viên và xây dựng chất lượng đội ngũ giảng viên đáp ứng tốt các yêu cầu, nhiệm vụ. Thường xuyên kiểm tra, giám sát chất lượng giáo dục QPAN; tăng cường tổ chức hội thảo khoa học, tập huấn bổ sung kiến thức QPAN cho đội ngũ giảng viên của trung tâm.

Sáu là, tăng cường cơ sở vật chất, trang thiết bị giảng dạy tại trung tâm. Hiện nay, các máy móc, trang thiết bị dạy học đã và đang xuống cấp trầm trọng, gây khó khăn cho quá trình giảng dạy và học tập của giảng viên và sinh viên. Bởi vậy, trung tâm chú trọng bảo đảm các thiết bị quân sự như: máy trình chiếu, bản đồ quân sự, súng tiểu kiên AK… Qua đó, tạo điều kiện thuận lợi để giảng viên hoàn thành tốt nhiệm vụ giảng dạy cũng như nâng cao chất lượng đào tạo sinh viên của trung tâm.
Những biện pháp trên là tiền đề cơ sở góp phần nâng cao năng lực giảng dạy của đội ngũ giảng viên trung tâm Giáo dục QPAN Đại học Thái Nguyên, đáp ứng mục tiêu, yêu cầu về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục, đào tạo, xây dựng trung tâm, khoa học, hiện đại trong tình hình mới.

Đại tá HỨA HẢI TRIỀU, Ths HOÀNG THỊ HUYỀN
Trung tâm Giáo dục Quốc phòng và an ninh, Đại học Thái Nguyên