Lãnh đạo Viện kiểm sát quân sự Quân khu truyền đạt kinh nghiệm chuyên môn cho cán bộ, nhân viên trong cơ quan.  Ảnh: MINH QUANG

Ngày đầu mới thành lập, Viện KSQS Quân khu Việt Bắc (nay là Viện KSQS Quân khu 1) được biên chế 3 đồng chí; Trung tá Phan Nông, Quân khu ủy viên được cử làm Viện trưởng. Ngành Kiểm sát quân sự quân khu gặp vô vàn khó khăn, thách thức, vừa thiếu cơ sở vật chất, phương tiện làm việc, đội ngũ cán bộ chưa được đào tạo về kiến thức pháp lý, chủ yếu là cán bộ chính trị chuyển sang, vừa tập trung làm tốt công tác kiểm sát phục vụ nhiệm vụ xây dựng nền nếp chính quy, nâng cao khả năng SSCĐ, trấn áp, xử lý kịp thời các loại tội phạm như gián điệp, biệt kích, hoạt động phỉ, tội theo phỉ làm phản, giết người, đả kích xuyên tạc, mất vũ khí, tài liệu, quân phiệt và thoái thác nhiệm vụ (đào ngũ, tự thương, tự sát), đầu hàng địch... Viện KSQS đã đoàn kết khắc phục mọi khó khăn, bám sát, nắm chắc tình hình các đơn vị, kịp thời điều tra, truy tố, xét xử tội phạm, phục vụ tốt yêu cầu nhiệm vụ chính trị của đơn vị và địa phương; giúp các đơn vị duy trì nghiêm kỷ luật quân đội, pháp luật của Nhà nước, góp phần cùng quân và dân cả nước giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.

Viện KSQS Quân khu 1 đã chủ động phối hợp chặt chẽ với các cơ quan bảo vệ pháp luật trong và ngoài quân đội tập trung lực lượng làm trong sạch nội bộ quân đội, giải quyết dứt điểm nhiều vụ án tồn đọng trong chiến tranh, phối hợp với các cấp giữ nghiêm chế độ quân quản, bảo vệ quyền tự do dân chủ của công dân, góp phần củng cố lòng tin của nhân dân, xử lý ngăn chặn kịp thời âm mưu phá hoại của các thế lực thù địch, phản động, cùng các cơ quan, đơn vị giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn Quân khu.

Quá trình xây dựng phát triển, cùng với Ngành KSQS toàn quân, Ngành KSQS Quân khu 1 nhiều lần được điều chỉnh về tổ chức biên chế nhằm đáp ứng với yêu cầu nhiệm vụ xây dựng Quân đội và bảo vệ Tổ quốc.

Thực hiện Nghị quyết số 08/NQ-TW ngày 02-01-2002 về một số nhiệm vụ trọng tâm công tác tư pháp trong thời gian tới và Nghị quyết 49/NQ-TW ngày 2-6-2005 về cải cách tư pháp đến năm 2020 của Bộ Chính trị, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành Nghị quyết 954/NQ-UBTVQH ngày 28-5-2015 về việc thành lập 11 viện KSQS quân khu và tương đương, cùng 28 viện KSQS khu vực. Viện kiểm sát Nhân dân tối cao ban hành Quyết định số 63/QĐ-VKSTC-V15 ngày 25-9-2015 về việc quy định thẩm quyền của viện KSQS quân khu và tương đương, viện KSQS khu vực. Theo đó, hiện nay Ngành KSQS Quân khu 1 có hai cấp viện KSQS, gồm: Viện KSQS Quân khu và các Viện KSQS khu vực 11, 12, 13.  Ngành thực hiện chức năng, nhiệm vụ đối với các vụ án hình sự có liên quan đến Quân đội  xảy ra trên địa bàn 6 tỉnh thuộc Quân khu (trừ các đơn vị có Viện kiểm sát quân sự riêng).

Những năm qua, hai cấp Viện KSQS Quân khu 1 đã thực hiện tốt quyền công tố, kiểm sát các hoạt động tư pháp, nắm, quản lý, phân loại xử lý chính xác, kịp thời các hành vi vi phạm, tội phạm, việc phê chuẩn các quyết định khởi tố, bắt, tạm giam của cơ quan điều tra, ban hành các quyết định truy tố đều có căn cứ, đúng pháp luật, không để xảy ra oan sai, hạn chế sót lọt tội phạm; các vụ án khi đã khởi tố đều được tiến hành điều tra, truy tố, xét xử kịp thời nghiêm minh, đúng quy định của pháp luật, góp phần tích cực đấu tranh phòng chống vi phạm, tội phạm giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn Quân khu.

Công tác kiểm sát thi hành án hình sự, dân sự, kiểm sát việc tạm giữ, tạm giam, quản lý và giáo dục người chấp hành án phạt tù, kiểm sát việc thi hành án treo; công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại tố cáo về tư pháp thuộc thẩm quyền của Viện kiểm sát đều được quan tâm chú trọng, chất lượng ngày một nâng lên, nhiều thiếu sót, vi phạm của các cơ quan, tổ chức có liên quan được phát hiện, kiến nghị, kháng nghị yêu cầu khắc phục sửa chữa kịp thời.

Ngoài việc thực hiện nhiệm vụ chuyên môn, Viện KSQS Quân khu thường xuyên thực hành tốt các nhiệm vụ về hành chính quân sự, tham gia huấn luyện quân sự, chính trị, hành quân dã ngoại theo kế hoạch của Quân khu và Cục chính trị; làm tốt công tác tuyên truyền phổ biến giáo dục pháp luật cho các đối tượng, kết quả hằng năm được lãnh đạo ngành cấp trên và Thường vụ Đảng ủy, Bộ tư lệnh Quân khu đánh giá cao. Từ năm 2009 đến năm 2020 Viện KSQS Quân khu liên tục được Bộ tư lệnh Quân khu tặng danh hiệu Đơn vị Quyết thắng và Cờ thi đua. Các năm 2011, 2012, 2015, 2018, 2019 được Viện kiểm sát Nhân dân tối cao tặng Cờ thi đua. Đặc biệt, ngày 7-12-2020, Viện KSQS Quân khu được Thủ tướng Chính phủ tặng Bằng khen.

Trong công cuộc đổi mới xây dựng đất nước, dưới sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát của Thường vụ Đảng ủy, Bộ tư lệnh Quân khu, sự chỉ đạo hướng dẫn giúp đỡ của lãnh đạo, các phòng nghiệp vụ Viện KSQS Trung ương và sự phối hợp hiệp đồng của các cơ quan đơn vị bạn, các thế hệ cán bộ của Ngành KSQS Quân khu không ngừng được bổ sung, phát triển cả về số lượng và chất lượng, trưởng thành toàn diện trên cả 2 mặt đạo đức và năng lực nghiệp vụ chuyên môn. Đặc biệt, với phương châm vừa học, vừa làm, vừa đào tạo, bồi dưỡng, đến nay 100% cán bộ nhân viên trong toàn ngành đã hoàn thiện đào tạo theo chuyên môn, trong đó 100% cán bộ, kiểm sát viên có trình độ cử nhân luật trở lên. Trong đó có 6 cán bộ có trình độ cao học luật, có 7 cán bộ đang theo học cao học luật và 5 cán bộ có trình độ cao cấp lý luận chính trị, đó là nguồn lực quan trọng đảm bảo choNgành KSQS Quân khu hoàn thành tốt chức năng, nhiệm vụ, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tiến trình cải cách tư pháp.

Chặng đường 60 năm là chặng đường đầy gian khổ, hy sinh, thử thách nhưng đó cũng là chặng đường vinh quang, vẻ vang của Ngành KSQS Quân khu. Phát huy truyền thống và kinh nghiệm 60 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, cán bộ, kiểm sát viên Viện KSQS Quân khu 1 nguyện khắc phục mọi khó khăn, phát huy phẩm chất truyền thống của người kiểm sát viên “Bộ đội Cụ Hồ”, đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh gắn với xây dựng đội ngũ kiểm sát viên “Vững về chính trị, giỏi về nghiệp vụ, tinh thông về pháp luật, công tâm và bản lĩnh, kỷ cương và trách nhiệm”; rèn đức, luyện tài, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao, xứng đáng với lời dạy của Bác Hồ đối với cán bộ kiểm sát: “Công minh, chính trực, khách quan, thận trọng, khiêm tốn”.