Trong 10 năm tham gia cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước (1965-1975), Sư đoàn 3 hoạt động chủ yếu trên địa bàn hai tỉnh Bình Định, Quảng Ngãi, tích cực đẩy mạnh tác chiến tập trung tiêu diệt quân chủ lực địch, đồng thời trực tiếp hỗ trợ phong trào cách mạng địa phương phát triển. Dù đối diện với muôn vàn khó khăn, gian khổ do phải chiến đấu với những đơn vị tinh nhuệ, thiện chiến của kẻ thù (Sư đoàn kỵ binh không vận số 1 Mỹ, Sư đoàn Mãnh Hổ quân Nam Triều Tiên; Sư đoàn 22 quân đội Sài Gòn...); sự đánh phá ác liệt, tàn khốc bom đạn địch; điều kiện thời tiết khắc nghiệt, địa hình chia cắt... nhưng cán bộ, chiến sĩ Sư đoàn 3 vẫn luôn nêu cao chủ nghĩa anh hùng cách mạng, không ngại hy sinh, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, góp phần quan trọng vào thắng lợi chung toàn dân tộc. Nhiều chiến công của đơn vị vang danh khắp chiến trường, tiêu biểu như các chiến thắng: Thuận Ninh (1965), Xuân Sơn (1966), Mỹ Lộc, Mỹ Trinh (1968), giải phóng huyện Hoài Ân thuộc tỉnh Bình Định (1972); tổ chức những “chốt thép” đánh cắt đường 19; giải phóng Phan Rang - Ninh Thuận, giải phóng Bà Rịa - Vũng Tàu (mùa Xuân 1975). Quá trình xây dựng, chiến đấu, chiến thắng ấy cũng đồng thời là quá trình mỗi cán bộ, chiến sĩ góp sức xây đắp nên truyền thống tự hào của Sư đoàn: “Trung dũng kiên cường, bám đất bám dân, tự lực tự cường, đoàn kết chiến thắng”.

Sau ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, non sông thống nhất, quân dân cả nước ta bước vào thực hiện hai nhiệm vụ chiến lược là xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa. Sư đoàn cùng với toàn quân tiến hành chấn chỉnh về quy mô tổ chức, thực hiện nhiệm vụ mới theo chủ trương, đường lối của Đảng đề ra. Theo đó, Sư đoàn 3 được Quân ủy Trung ương, Bộ Tổng Tham mưu điều động về làm lực lượng cơ động trực thuộc Quân khu 3 (1976-1978), Quân khu 1 (từ 1978), thực hiện nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, làm lực lượng nòng cốt xây dựng thế trận quốc phòng vững mạnh trên địa bàn. Trong cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới phía Bắc của Tổ quốc (1979), Sư đoàn 3 là một trong những đơn vị làm nhiệm vụ tuyến đầu, phòng ngự trên hướng chủ yếu tại Mặt trận Lạng Sơn. Được sự chi viện từ Quân khu, sự hỗ trợ phối hợp với các đơn vị bạn cùng sự tiếp sức của cấp ủy, chính quyền, nhân dân địa phương, cán bộ, chiến sĩ Sư đoàn 3 đã anh dũng chiến đấu, làm thất bại âm mưu của địch, buộc đối phương phải rút quân, góp phần bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ Tổ quốc.

Với những chiến công, thành tích đạt được, Sư đoàn 3 cùng 18 tập thể và 17 cá nhân của Sư đoàn đã vinh dự được Nhà nước tuyên dương danh hiệu “Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân” (nhiều đơn vị được tuyên dương hai lần), cùng nhiều phần thưởng cao quý khác.

Trung tướng Dương Đình Thông, Bí thư Đảng ủy, Chính ủy Quân khu động viên chiến sĩ Trung đoàn 2, Sư đoàn 3 tại Lễ tuyên thệ chiến sĩ mới năm 2020.

Phát huy truyền thống anh hùng, những năm qua, Đảng ủy, chỉ huy Sư đoàn 3 tập trung lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện, sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt nhiệm vụ trong mọi tình huống. Đảng ủy, chỉ huy Sư đoàn thường xuyên chú trọng chỉ đạo cấp ủy, chỉ huy các cấp tổ chức quán triệt, học tập nghị quyết đại hội đảng các cấp, các nghị quyết, chỉ thị, kết luận của cấp ủy cấp trên nghiêm túc, hình thức phong phú, phù hợp, hiệu quả. Thực hiện Đề án “Đổi mới công tác giáo dục chính trị tại đơn vị trong giai đoạn mới”, tổ chức tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho các đối tượng có chiều sâu, thực chất. Trong đó, coi trọng giáo dục cho cán bộ, chiến sĩ nâng cao nhận thức về chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật Nhà nước, tình hình nhiệm vụ Quân đội và đơn vị, kịp thời định hướng tư tưởng cho bộ đội, nhất là những vấn đề nhạy cảm, dư luận xã hội quan tâm. Hoạt động bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch phát triển cả chiều rộng, chiều sâu, được Ban Chỉ đạo 35 của Quân ủy Trung ương và Bộ tư lệnh Quân khu đánh giá cao.

Cán bộ, chiến sĩ đơn vị tích cực củng cố cảnh quan khuôn viên đơn vị, xây dựng môi trường văn hóa tốt đẹp, phong phú, lành mạnh.

Sư đoàn thực hiện tốt Cuộc vận động “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ” gắn với đẩy mạnh “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” bằng nhiều mô hình sáng tạo, hiệu quả, tiêu biểu như các mô hình “Tổ 3 người cùng tiến”, “Lá thư từ Sư đoàn 3 Sao Vàng”, “Chuyện tốt ở đại đội”. Bên cạnh đó, đơn vị thường xuyên phối hợp chặt chẽ với cấp ủy, chính quyền địa phương nắm chắc tình hình, góp phần giữ vững an ninh chính trị; xây dựng đơn vị an toàn, địa bàn an toàn. Công tác dân vận được tiến hành với nhiều hình thức đa dạng, hiệu quả; thực hiện tốt các phong trào “Đoàn Sao Vàng chung sức xây dựng nông thôn mới”, “Chung tay vì người nghèo, không để ai bị bỏ lại phía sau”... giúp địa phương phát triển kinh tế, văn hóa, khắc phục hậu quả thiên tai, góp phần xây dựng thế trận lòng dân vững chắc.

Song song với đó, đơn vị quán triệt, thực hiện nghiêm các nghị quyết, chỉ thị, mệnh lệnh cấp trên về công tác huấn luyện, nhất là Nghị quyết 765 của Quân ủy Trung ương, Nghị quyết 703 của Đảng ủy Quân khu về “Nâng cao chất lượng huấn luyện giai đoạn 2013-2020 và những năm tiếp theo”. Thường xuyên làm tốt công tác tập huấn, bồi dưỡng cán bộ, nhất là cán bộ đại đội, trung đội, tiểu (khẩu) đội, kiểm tra 100% cán bộ đáp ứng được yêu cầu huấn luyện theo phân cấp. Hoàn thành tốt nội dung, chương trình huấn luyện hằng năm cho các đối tượng theo phương châm “Cơ bản, thiết thực, vững chắc”, huấn luyện đồng bộ, chuyên sâu, sát nhiệm vụ, đối tượng, phương án chiến đấu, điều kiện địa hình, tổ chức biên chế và vũ khí trang bị hiện có. Kết quả kiểm tra hằng năm có 100% khoa mục đạt yêu cầu; 80-85% khá, giỏi. Duy trì và thực hiện nghiêm chế độ sẵn sàng chiến đấu ở các cấp, chuẩn bị đủ mọi mặt, nhất là về con người, vũ khí trang bị, vật chất hậu cần, kỹ thuật; phương tiện thông tin liên lạc cho nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu theo quy định của Bộ Quốc phòng.

Cùng với đẩy mạnh công tác huấn luyện, Sư đoàn luôn coi trọng nâng cao chất lượng xây dựng chính quy, rèn luyện kỷ luật. Thực hiện tốt công tác giáo dục chính trị tư tưởng, tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật, nhất là tập trung xây dựng điểm đơn vị vững mạnh toàn diện “mẫu mực, tiêu biểu” và bảo đảm an toàn khi tham gia giao thông, góp phần nâng cao nhận thức cho cán bộ, chiến sĩ trong chấp hành pháp luật, kỷ luật. Cảnh quan môi trường doanh trại từng bước được nâng cấp cải tạo, bảo đảm “sáng, xanh, sạch, đẹp”, chất lượng xây dựng chính quy có chuyển biến tốt... Năm 2019, Sư đoàn được Bộ Quốc phòng tặng Cờ đơn vị dẫn đầu phong trào thi đua quyết thắng.

Sư đoàn quán triệt, triển khai thực hiện nghiêm túc các nghị quyết, kết luận, chương trình, kế hoạch của Quân ủy Trung ương, Đảng ủy Quân khu về công tác hậu cần. Duy trì dự trữ đủ vật chất hậu cần theo chỉ lệnh của Tư lệnh Quân khu. Thực hiện có hiệu quả phong trào thi đua “Ngành hậu cần Quân đội làm theo lời Bác Hồ dạy”; bảo đảm đúng chế độ, tiêu chuẩn theo quy định; công tác tăng gia, sản xuất, chế biến tập trung có hiệu quả; thu lãi từ tăng gia sản xuất (đã trừ chi phí) hằng năm đều đạt và vượt kế hoạch đề ra góp phần nâng cao đời sống bộ đội; 100% đơn vị đạt tiêu chuẩn “Đơn vị nuôi quân giỏi, quản lý quân nhu tốt”. Công tác chăm sóc sức khỏe bộ đội được quan tâm; thực hiện tốt các biện pháp phòng, chống dịch bệnh, nhất là dịch Covid-19 thời gian vừa qua; bảo đảm tốt vệ sinh môi trường, vệ sinh an toàn thực phẩm; thu dung, cấp cứu điều trị kịp thời, an toàn, tỷ lệ quân số khoẻ bình quân 98,87%, tăng 0,35%. Xây dựng cơ bản được tổ chức chặt chẽ, tổ chức thi công, nghiệm thu đưa vào sử dụng các hạng mục công trình bảo đảm đúng tiến độ, chất lượng. Tham gia thi “Doanh trại chính quy, sáng, xanh, sạch, đẹp”, “Nhà ăn, nhà bếp chính quy, an toàn, chất lượng” cấp trung đoàn toàn quân năm 2015 đạt giải xuất sắc. Bảo đảm đầy đủ, kịp thời nhu cầu xăng dầu cho các nhiệm vụ, quản  lý, sử dụng tiết kiệm; nâng cấp, cải tạo kho, trạm, phòng, chống cháy nổ; duy trì ổn định hệ số kỹ thuật phương tiện, vận tải an toàn tuyệt đối.

Công tác kỹ thuật đáp ứng tốt yêu cầu đề ra. Sư đoàn chỉ đạo cơ quan, đơn vị thường xuyên bảo đảm đầy đủ, đồng bộ, kịp thời vũ khí, trang bị kỹ thuật cho nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu, huấn luyện, diễn tập và các nhiệm vụ đột xuất. Tổ chức tiếp nhận, cấp phát vũ khí, đạn, vật tư trang bị đúng quy định, tích cực bảo quản, bảo dưỡng, sửa chữa theo phân cấp, không để mất mát, cháy nổ, xuống cấp. Đầu tư làm mới, củng cố nâng cấp nhà kho, nhà xe, trạm, xưởng... Đồng thời triển khai thực hiện có hiệu quả Cuộc vận động “Quản lý, khai thác vũ khí trang bị kỹ thuật tốt, bền, an toàn, tiết kiệm và an toàn giao thông”.

Chào mừng kỷ niệm 55 năm ngày thành lập Sư đoàn 3 (2/9/1965-2/9/2020), 75 năm Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2/9/1945-2/9/2020), cán bộ, chiến sĩ toàn đơn vị tiếp tục nêu cao tinh thần đoàn kết, khắc phục mọi khó khăn, ra sức phấn đấu thực hiện tốt nhiệm vụ trong năm 2020 và những năm tiếp theo mà nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ Sư đoàn lần thứ XI (nhiệm kỳ 2020 - 2025), đã đề ra, tập trung thực hiện tốt 3 khâu đột phá: (1) Đổi mới, nâng cao chất lượng huấn luyện. (2) Tạo sự chuyển biến vững chắc về xây dựng chính quy, quản lý kỷ luật; bảo đảm an toàn. (3) Đề cao trách nhiệm nêu gương của đội ngũ cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ chủ trì các cấp. Quyết tâm phấn đấu xây dựng Đảng bộ trong sạch vững mạnh, đơn vị vững mạnh toàn diện mẫu mực, tiêu biểu, xứng đáng với truyền thống Đoàn Sao Vàng anh hùng.

     Đại tá La Công Phương
Chính ủy Sư đoàn 3