Dân quân xã Yên Phúc, huyện Văn Quan, tỉnh Lạng Sơn huấn luyện bắn súng K63. Ảnh: Dương Nguyên

Những năm qua, Đảng ủy, Bộ tư lệnh Quân khu đã phối hợp chặt chẽ với Tỉnh ủy, HĐND, UBND các tỉnh trên địa bàn làm tốt công tác quán triệt, triển khai thực hiện các văn bản pháp luật, chỉ thị, quyết định của trên về xây dựng và tổ chức huấn luyện lực lượng DQTV, nhất là Luật DQTV năm 2009; Quyết định số 799/QĐ-TTg ngày 25-5-2011 phê duyệt Đề án đào tạo cán bộ quân sự Ban CHQS xã, phường, thị trấn (gọi chung là cấp xã) trình độ cao đẳng, đại học ngành quân sự cơ sở đến năm 2020 và những năm tiếp theo; Thông tư số 79/2010/TT-BQP ngày 23-6-2010 của Bộ quốc phòng về việc ban hành quy định chương trình bồi dưỡng, tập huấn cán bộ, huấn luyện lực lượng DQTV nòng cốt; Thông tư số 02/2016/TT-BQP ngày 8-1-2016 của Bộ Quốc phòng quy định chương trình tập huấn, huấn luyện và tổ chức diễn tập, hội thi, hội thao DQTV. Các tỉnh trên địa bàn đã chủ động xây dựng và triển khai thực hiện Đề án xây dựng lực lượng DQTV; có cơ chế, chính sách phù hợp với điều kiện của từng địa phương, bảo đảm cho huấn luyện, hoạt động của DQTV đạt hiệu quả. Lực lượng DQTV trên địa bàn Quân khu được xây dựng theo phương châm “vững mạnh, rộng khắp”; thực hiện ở đâu có dân, có tổ chức đảng thì ở đó có DQTV. Đến nay, địa bàn Quân khu đã xây dựng được 1.974 cơ sở DQTV; tỷ lệ DQTV đạt 2,1% so với dân số; đảng viên trong DQTV đạt 27% so với tổng số DQTV; xây dựng và duy trì hoạt động đối với 83 chi bộ quân sự ở cấp xã. Công tác đào tạo cán bộ quân sự Ban CHQS cấp xã được thực hiện đúng quy trình, bảo đảm chỉ tiêu, chất lượng; đến nay đã có 2.310 đồng chí tốt nghiệp ra trường, trong đó có 1.501 đồng chí được phong quân hàm sĩ quan dự bị. Đội ngũ cán bộ sau đào tạo cơ bản đều được bố trí, sử dụng đúng chức danh; hiện nay Trường quân sự Quân khu và Trường quân sự các tỉnh Lạng Sơn, Cao Bằng, Thái Nguyên đang đào tạo 460 học viên các hệ đại học, cao đẳng, trung cấp chuyên nghiệp ngành quân sự cơ sở. Công tác tập huấn, bồi dưỡng cho đội ngũ cán bộ DQTV được Bộ tư lệnh Quân khu, cơ quan quân sự cấp tỉnh, huyện coi trọng và đạt kết quả tốt. 

Thực hiện Nghị quyết số 765-NQ/QUTW của Quân ủy Trung ương, Nghị quyết số 703-NQ/ĐU của Đảng ủy Quân khu về “Nâng cao chất lượng huấn luyện giai đoạn 2013-2020 và những năm tiếp theo” và Mệnh lệnh huấn luyện chiến đấu của Tư lệnh Quân khu, hằng năm, cơ quan quân sự các cấp đã chủ động tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành công tác huấn luyện DQTV. Các địa phương, cơ sở triển khai huấn luyện đúng kế hoạch, đủ thời gian theo quy định. Hằng năm, có trên 98% số DQTV được huấn luyện, riêng dân quân đạt 99%; kết quả kiểm tra các nội dung có 100% đạt yêu cầu, trong đó có từ 60 đến 70% đạt khá, giỏi. Nội dung huấn luyện, diễn tập ngày càng đổi mới theo hướng thiết thực, chất lượng, bám sát chức năng, nhiệm vụ của DQTV trên từng địa bàn. Qua huấn luyện, diễn tập, chất lượng tổng hợp và khả năng chiến đấu của lực lượng DQTV được nâng lên, góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội ở địa phương, cơ sở. Lực lượng DQTV tham gia hội thi, hội thao do cấp trên tổ chức đều đạt thành tích cao; điển hình như: Năm 2016, đội tuyển DQTV Quân khu tham gia Hội thao bắn súng quân dụng toàn quân đạt giải nhất đồng đội nam, nữ; đạt 1 Huy chương vàng, 1 Huy chương bạc cá nhân. Các đơn vị DQTV tham gia Hội thao phòng không 3 thứ quân đạt kết quả tốt như: Trung đội SMPK12,7mm Tự vệ Điện lực Bắc Giang đạt giải nhất; Đại đội PPK37mm-1 Tự vệ Mỏ than Na Dương (Lạng Sơn) đạt giải nhì; Trung đội SMPK12,7mm xã Nghĩa Phương (Lục Nam, Bắc Giang) đạt giải ba.... 

Tuy nhiên, bên cạnh kết quả đạt được, chất lượng huấn luyện DQTV ở một số địa phương, cơ sở còn hạn chế. Nguyên nhân chủ yếu là do nhận thức của một bộ phận cán bộ về công tác huấn luyện của DQTV chưa đầy đủ, chưa đề cao trách nhiệm trong lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện; trình độ, năng lực của một số cán bộ cơ sở hạn chế; công tác đảm bảo huấn luyện có nơi chưa tốt, ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả huấn luyện. 

Để nâng cao chất lượng huấn luyện lực lượng DQTV, các địa phương, cơ sở cần tập trung thực hiện tốt một số nội dung, biện pháp chủ yếu sau: 

Một là, tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy đảng, chính quyền, cơ quan, tổ chức, đơn vị đối với công tác xây dựng lực lượng, huấn luyện DTQV, tránh hiện tượng “khoán trắng” cho cơ quan quân sự. Các địa phương cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức trách nhiệm của các cấp, các ngành và toàn dân về Luật DQTV. Chính quyền các cấp, nhất là cấp xã, phải trực tiếp chỉ đạo, điều hành cơ quan quân sự xây dựng kế hoạch và thực hiện nhiệm vụ huấn luyện DQTV; tổ chức, động viên nhân dân, các ban, ngành, đoàn thể và các tổ chức kinh tế giúp đỡ, hỗ trợ DQTV hoàn thành tốt nhiệm vụ huấn luyện hằng năm. Đồng thời, làm tốt việc đăng ký và quản lý công dân trong độ tuổi DQTV, chú trọng bố trí cán bộ Ban CHQS cấp xã đã tốt nghiệp các khóa đào tạo trình độ trung cấp, cao đẳng, đại học ngành quân sự cơ sở tại Trường Quân sự quân khu, Trường Quân sự tỉnh. Bố trí, sắp xếp đủ cán bộ Ban CHQS cấp xã, Ban CHQS cơ quan, tổ chức theo quy định. Cùng với đó, quan tâm bảo đảm đầy đủ kinh phí, cơ sở vật chất cho lực lượng DQTV tổ chức huấn luyện.

Hai là, tiếp tục nghiên cứu đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp huấn luyện DQTV, bảo đảm huấn luyện có trọng tâm, trọng điểm, sát thực tế địa bàn và đặc điểm, yêu cầu nhiệm vụ QP, QSĐP ở cơ sở. Cùng với huấn luyện nội dung theo chương trình thống nhất của Bộ Quốc phòng ban hành, đối với nội dung huấn luyện tự xác định, các địa phương, cơ sở cần chủ động nghiên cứu, lựa chọn những nội dung huấn luyện thiết thực, đảm bảo cho DQTV có đủ khả năng hoàn thành tốt nhiệm vụ thường xuyên trong thời bình như: Phòng, chống chiến lược “Diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch; phòng, chống gây rối, biểu tình, khủng bố, bắt cóc con tin; phòng, chống lụt bão, cứu hộ, cứu nạn, khắc phục hậu quả thiên tai, bảo vệ rừng; làm công tác vận động quần chúng... Trong huấn luyện, cần kết hợp chặt chẽ giữa huấn luyện quân sự, giáo dục chính trị và giáo dục pháp luật, giữa lý thuyết với thực hành, trong đó, lấy thực hành là chính, chú trọng huấn luyện kỹ thuật, chiến thuật cá nhân sát với chức trách, nhiệm vụ được giao; tăng cường huấn luyện theo các tình huống dự kiến có thể xảy ra tại cơ sở để cán bộ, chiến sĩ DQTV biết cách nhận định, xử lý. Quá trình huấn luyện, thường xuyên tổ chức rút kinh nghiệm nhằm hoàn thiện nội dung, chương trình theo đúng phương châm “Cơ bản, thiết thực, hiệu quả”.

Ba là, cơ quan quân sự các cấp cần phát huy tốt vai trò tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương về công tác xây dựng lực lượng và huấn luyện DTQV, nhất là việc ban hành văn bản hướng dẫn, chỉ đạo; tổ chức tập huấn cán bộ; tăng cường bám nắm cơ sở, thường xuyên theo dõi, kiểm tra, giúp đỡ các địa phương, cơ sở trong tổ chức, thực hành huấn luyện. Đặc biệt, cần duy trì nghiêm túc thời gian huấn luyện của các dối tượng DQTV, đảm bảo chặt chẽ, khoa học và hiệu quả; kiên quyết chấn chỉnh việc cắt xén hoặc lấy thời gian huấn luyện để làm những việc khác; nếu có điều kiện, chỉ đạo tăng thời gian huấn luyện đối với một số nội dung trọng tâm cho DQTV. Hằng năm, coi trọng tổ chức diễn tập chiến đấu phòng thủ, diễn tập phòng chống khắc phục hậu quả thiên tai, diễn tập phòng chống cháy nổ, cháy rừng để nâng cao trình độ và khả năng sẵn sàng chiến đấu cho các đơn vị DQTV cấp xã. Ưu tiên cho diễn tập chiến đấu phòng thủ cấp xã, sát với phương án chiến đấu và các tình huống dự kiến có thể xảy ra ở từng cơ sở.

Bốn là, thường xuyên đổi mới công tác kiểm tra, đánh giá kết quả, duy trì nền nếp hội thi, hội thao khi kết thúc từng nội dung, khoa mục, hoặc kết thúc thời gian huấn luyện; khắc phục “bệnh” thành tích, hình thức; chấn chỉnh kịp thời các biểu hiện xem nhẹ công tác huấn luyện. Chú trọng làm tốt công tác sơ kết, tổng kết rút kinh nghiệm, biểu dương những tập thể, cá nhân thực hiện tốt nhiệm vụ huấn luyện, diễn tập. Góp phần xây dựng lực lượng DQTV thực sự vững mạnh, xứng đáng là lực lượng trung thành, tin cậy, trực tiếp bảo vệ Đảng, chính quyền và nhân dân ở cơ sở trong mọi tình huống.

Đại tá VŨ THANH HÀ, Trưởng phòng Dân quân Tự vệ Quân khu