Các thiết bị không người lái đang dần đóng vai trò quan trọng đối với Hải quân Mỹ

Theo thông tin mới nhất từ Lầu Năm Góc, Hải quân Mỹ dự kiến sẽ đưa ra bản phác thảo tổng thể về chiến lược sử dụng các tổ hợp thiết bị lặn không người lái mới trong cuối năm 2020. Dù các thông tin chưa được công bố cụ thể, nhưng lãnh đạo Hải quân Mỹ, Đô đốc Michael M. Gilday nhấn mạnh, chiến lược sử dụng thiết bị không người lái mới sẽ giúp tạo ra cuộc cách mạng trong các trận hải chiến tương lai.

Giới chuyên gia quân sự quốc tế đánh giá, việc phát triển các thiết bị chiến đấu không người lái của Hải quân Mỹ đã được chú ý trong nhiều thập kỷ qua và được coi chiến lược hướng tới tương lai của quân chủng có quy mô lớn nhất quân đội Mỹ này. Một trong những nhiệm vụ quan trọng nhất của lực lượng không người lái thuộc Hải quân Mỹ là ngăn chặn các thiết bị lặn mang vũ khí chiến lược, tương tự như thiết bị lặn Poseidon của Nga. Ngoài ra, việc đưa vào sử dụng rộng rãi các thiết bị không người lái trên mặt nước và trên không sẽ làm giảm sự xuất hiện của yếu tố con người trong quá trình vận hành. Điều này giúp Hải quân Mỹ không chỉ bớt áp lực về quân số, chi phí duy trì, hậu cần, mà còn mở rộng khả năng kết nối lực lượng trong hệ thống tác chiến, chỉ huy hợp nhất.

Không phải mạo hiểm mạng sống của thủy thủ, chi phí sử dụng thấp và hoạt động trong mọi điều kiện thời gian, thời tiết là những lợi thế đáng kể của các phương tiện tác chiến tự hành hải quân.

Quá trình thiết kế và đóng mới các tổ hợp thiết bị không người lái hoạt động trên biển và dưới nước đã được Hải quân Mỹ đẩy nhanh trong vài năm qua. Trong năm 2019, Hải quân Mỹ và hãng chế tạo Boeing đã đạt được thỏa thuận đóng mới các thiết bị lặn tự hành Echo Voyager. Theo Tạp chí quân sự The Drive, trong năm 2020, Hải quân Mỹ và hãng chế tạo AeroVironment đã ký thỏa thuận phát triển thiết bị bay không người lái hải quân Swithblade. Chúng có thể triển khai và thu hồi trên tàu ngầm và mặt nước cho các nhiệm vụ trinh sát hoặc tấn công tự sát. Một trong những chương trình vũ khí hải quân tự hành khác là nền tảng phương tiện tác chiến không người lái cỡ lớn trên mặt nước (LUSV) với khả năng hoạt động dài ngày trên biển mà không cần có thủy thủ đoàn. Tất cả các chương trình phát triển trên đều yêu cầu nguồn ngân sách phát triển lên tới hàng tỷ USD.

Đánh giá về vai trò của các thiết bị không người lái mới trong biên chế Hải quân Mỹ, Đô đốc Michael M. Gilday nhận định, các thiết bị không người lái mới sẽ sử dụng nguyên tắc hoạt động dựa trên số đông. Những nhóm thiết bị chiến đấu hải quân lớn áp đảo về số lượng sẽ tạo ra hiệu quả tác chiến lớn hơn nhiều lần so với các nhóm tàu tác chiến có người điều khiển với chi phí thấp. Mục tiêu của Hải quân Mỹ trong tương lai gần sẽ là tập trung phát triển các tổ hợp thiết bị bay không người lái có thể hoạt động trên tàu ngầm. Chúng sẽ là cánh tay nối dài giúp hoạt động tác chiến của tàu ngầm Mỹ hiệu quả hơn. Đối với tương lai xa, Hải quân Mỹ đặt kỳ vọng về các hạm đội không người lái gồm các thiết bị chiến đấu trên không, trên mặt biển và dưới mặt nước hoạt động xoay quay kỳ hạm chỉ huy do con người điều khiển.

Rào cản từ Quốc hội Mỹ

Là lực lượng hoạt động thiên về khí tài, việc trang bị và phát triển hải quân luôn yêu cầu nguồn tài chính lớn. Những kỳ vọng của Hải quân Mỹ về hạm đội không người lái cần khoản tài chính khổng lồ và ẩn chứa nhiều nguy cơ. Chính vì những vấn đề này, lưỡng viện Quốc hội Mỹ đang hoài nghi về độ tin cậy của các chương trình phát triển vũ khí hải quân không người lái tương lai của Hải quân Mỹ.

Theo trang tin quân sự Defense News, Quốc hội Mỹ đánh giá hàng loạt chương trình phát triển vũ khí không người lái trị giá hàng tỷ USD đang trong quá trình phát triển của Hải quân Mỹ hiện tại là quá vội vàng, thiếu các công nghệ đủ tin cậy và được kiểm chứng trong thực tế.

Quốc hội Mỹ có lý do để quan ngại về hàng tỷ USD đổ vào các chương trình phát triển phương tiện tự hành đầy tham vọng của Hải quân Mỹ.

Chính vì vấn đề trên, giới lập pháp Mỹ tuyên bố sẽ ngăn cản bất kỳ dự toán tài chính nào cho các chương trình đóng chiến hạm không người lái cỡ lớn của Hải quân Mỹ. Những chương trình trị giá hàng tỷ USD như vậy sẽ chỉ được thông qua nếu Hải quân Mỹ chứng minh được về mặt kỹ thuật và thử nghiệm thực tế rằng chúng đủ tin cậy để hoạt động liên tục trên biển trong vòng 30 ngày.

Cùng với đó, Quốc hội Mỹ cũng yêu cầu Hải quân Mỹ cần phát triển các công nghệ điều khiển thích hợp với phương tiện chiến đấu tự hành mới. Hải quân Mỹ phải đảm bảo những phương tiện tác chiến mới phải luôn nằm trong tầm kiểm soát, thích ứng được môi trường đối kháng điện tử mạnh do đối phương gây ra. Những biện pháp trên của Quốc hội Mỹ được cho là để hạn chế rủi ro và sai lầm về công nghệ có thể phát sinh trong quá trình phát triển hạm đội tương lai của Hải quân Mỹ.